همان طور که در مقاله «صورت‌های مالی شرکت‌ها چیست؟» توضیح دادیم، صورت‌های مالی یکی از ابزارهای مهم برای ارزیابی وضعیت شرکت‌ها هستند. ترازنامه، صورت سود و زیان، صورت سود و زیان جامع، صورت تغییرات در حقوق مالکانه و صورت جریان وجوه نقد جزو صورت‌های مالی اساسی هستند که هر کدام از آن‌ها اطلاعات مالی مهمی را نشان می‌دهند. در این مقاله در خصوص صورت جریان وجوه نقد بیشتر توضیح خواهیم داد.
صورت جریان وجوه نقد
صورت جریان وجوه نقد یا Cash Flow Statement یک صورت مالی است که نشان می‌دهد وجوه نقد شرکت از چه منابعی به دست آمده و در کجا صرف می‌شود. همه اطاعات ورودی و خروجی منابع مالی شرکت در دوره زمانی مشخص، در صورت جریان وجوه نقد قابل مشاهده است. ورودی‌های وجوه نقد شرکت حاصل از فعالیت‌ها و منابعی است که از سرمایه‌گذاری‌های خارجی به دست می‌آید. خروجی‌های وجوه نقد نیز وجوهی است که برای فعالیت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری از شرکت خارج می‌شود. به عبارت دیگر، صورت جریان وجوه نقد تغییرات وجه نقد را در شرکت نشان می‌دهد.
افرادی که به دنبال اطلاعات مالی یک شرکت هستند با استفاده از صورت جریان وجوه نقد می‌توانند جریان ورودی و خروجی وجه نقد را بررسی کرده و سرعت گردش را در شرکت مشاهده کنند. این صورت مالی به آن‌ها کمک می‌کند که راه‌های درآمد شرکت را متوجه شده و سرمایه‌گذاری‌های آن را شناسایی و مخارج آن را بررسی کند.
فعالان بازار سرمایه با توجه به جریان وجوه نقد یک شرکت درمی‌یابند که وضعیت نقدینگی شرکت به چه صورت است و ایا سرمایه‌گذاری در این شرکت با توجه به ورودی‌ها و خروجی‌های آن سودده است یا نه؟ همچنین با بررسی سرمایه‌گذاری شرکت می‌توانند فرصت‌های دیگر سرمایه‌گذاری را شناسایی کرده و آن‌ها را نیز در نظر قرار دهند.
اجزای صورت جریان وجوه نقد
صورت جریان وجوه نقد به سه بخش اصلی تقسیم می‌شود که براساس ماهیت تراکنش‌ها تعیین شده‌اند و عبارت هستند از:
- جریان‌های نقدی ناشی از فعالیت‌های عملیاتی (CFO)
- جریان‌های نقدی ناشی از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری (CFI)
- جریان‌های نقدی ناشی از فعالیت‌های تأمین مالی (CFF)
در ادامه به توضیح هرکدام و زیربخش‌های اجزای صورت جریان وجوه نقد می‌پردازیم.
1 - جریان‌های نقدی ناشی از فعالیت‌های عملیاتی
جریان‌های نقدی ناشی از فعالیت‌های عملیاتی شامل درآمدهایی می‌شود که شرکت به صورت نقد از شمتریان خود دریافت کرده و شامل هزینه‌های می‌شود که به صورت نقد پرداخت شده است. این اطلاعات را از صورت سود وزیان می‌توان به دست آورد.
نقد حاصل از عملیات و پرداخت‌های نقدی بابت مالیات بر درآمد در بخش جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های عملیاتی ثبت می‌شود.
2 - جریان‌های نقدی ناشی از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری
جریان‌های نقدی ناشی از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری جریان وجوه نقدی است که به دارایی‌های غیرجاری یا ثابت مربوط است مانند خرید دارایی‌های غیرجاری مانند زمین، ملک، ماشین‌آلات و تجهیزات، سرمایه‌گذاری در سایر شرکت‌ها و مخارج سرمایه‌ای.
دریافت‌های نقدی حاصل از فروش دارایی‌های ثابت مشهود، پرداخت‌های نقدی برای خرید دارایی‌های ثابت مشهود، دریافت‌های نقدی حاصل از فروش سرمایه‌گذاری در املاک، پرداخت‌های نقدی برای تحصیل سرمایه‌گذاری در املاک، دریافت‌های نقدی حاصل از سود سهام و دریافت‌های نقدی حاصل از سود سایر سرمایه‌گذاری‌ها از جمله مواردی است که در بخش جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های سرمایه‌گذاری درج می‌شود.
3 - جریان‌های نقدی ناشی از فعالیت‌های تأمین مالی
جریان‌های نقدی ناشی از فعالیت‌های تأمین مالی بخشی از جریان‌های نقد است که مربوط به موارد تأمین نقدینگی از خارج شرکت است.
دریافت‌های نقدی حاصل از افزایش سرمایه، دریافت‌های نقدی حاصل از صرف سهام، دریافت‌های نقدی حاصل از فروش سهام خزانه، پرداخت‌های نقدی بابل اصل تسهیلات، پرداخت‌های نقدی بابت اصل اوراق مشارکت و پرداخت‌های نقدی بابت سود سهام جزو جریان‌های نقدی حاصل از فعالیت‌های تأمین مالی هستند.
در پایان همه موارد در این سه بخش، خاصل افزایش یا کاهش در موجودی نقد محاسبه می‌شود. سایر مواردی که در مربوط به جریان‌های نقد می‌شود باید به صورت جداگانه افشا شود. همچنین براساس استاندارهای حسابداری، معاملات غیرنقدی در صورت جریان وجوه نقد درج نمی‌شود و درصورت بااهمیت بودن آن در بخش یادداشت‌های توضیحی منعکس می‌شود.
در شکل زیر می‌توانید نمونه‌ای از صورت جریان وجوه نقد شرکت بورس کالای ایران برای دوره شش ماهه منتهی به 31 شهریور 1400 مشاهده کنید:
تهیه صورت جریان وجوه نقد
برای محاسبه و تهیه صورت جریان وجوه نقد می‌توان از دو روش مستقیم و غیرمستقیم استفاده کرد. لازم بعه ذکر است که این دو روش در گزارش بخش عملیاتی استفاده می‌شود و سایر بخش‌های وجوه نقد به صورت یکسان گزارش می‌شود.
روش مستقیم تهیه صورت جریان وجوه نقد
در روش مستقیم، وجوه نقد دریافتی و پرداختی براساس طبقات عمده افشا می‌شود. به این معنی که در ابتدا جریان‌های نقدی ورودی و جریان‌های نقدی خروجی فعالیت‌های عملیاتی ثبت می‌شود. به عبارت دیگر اقدامات خاص سرمایه‌گذاری و فعالیت‌های عملیاتی در روش مستقیم ثبت شده و پرداختی‌ها از دریافتی‌ها کسر می‌شود.
روش غیرمستقیم تهیه صورت جریان وجوه نقد
در روش غیرمستقیم، درآمد خالص و موارد کاهش ارزش درج می‌شود. در این مدل، فعالیت‌های عملیاتی براساس تعدیل سود عملیاتی و تبدیل آن به جریان وجوه نقد ناشی از عملیات افشا می‌شود. به عبارت دیگر سود یا زیان عملیاتی با انجام تعدیلاتی به خالص جریان‌های نقد ناشی از فعالیت‌های عملیاتی تبدیل می‌شود. این روش نسبت به روش مستقیم ساده‌تر بوده و کسب و کارهای کوچک از این روش بیشتر استفاده می‌کنند.
کلام آخر
صورت جریان وجوه نقد ابزاری است که عملکرد یک شرکت و توان ایجاد گردش وجوه نقد در آینده را نشان می‌دهد. برای نمونه ممکن است یک شرکت در حال فعالیت باشد و به نظر سودآورد بیاید اما به دلیل عدم انجام درست تعهدات مالی، وضعیت مطلوبی نداشته باشد که این موضوع تنها با بررسی صورت جریان وجوه نقد قابل پیگیری است. بنابراین فعالان بازار بورس و سهام که به دنبال سود هستند، این صورت مالی و سایر صورت‌های مالی را در نظر قرار دهند.
برای مشاهده صورت‌های مالی شرکت‌ها و صورت جریان وجوه نقد می‌توانید به سایت کدال مراجعه کنید.
