همان طور که در مقاله «ابزارهای کاربردی در تحلیل تکنیکال کدامند؟ (بخش اول)» توضیح دادیم، فیبوناچی شکل محبوبی از تحلیل تکنیکال است که توسط معامله‌گران به منظور پیش‌بینی قیمت‌های بالقوه آینده در بازارهای مالی استفاده می‌شود. در صورت استفاده صحیح، فیبوناچی می‌تواند به معامله گران کمک کند تا سطوح حمایت و مقاومت آتی را بر اساس رفتار قیمت در گذشته شناسایی کنند.
مهم است که به یاد داشته باشید که خطوط فیبوناچی یک ابزار تأیید هستند. به همین دلیل، این اندیکاتور به بهترین وجه در کنار سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال مانند خطوط روند، حجم، MACD و میانگین متحرک استفاده می‌شود. به طور کلی، هر چه تعداد اندیکاتورهای تایید کننده بیشتر باشد، سیگنال معاملاتی قوی‌تر خواهد بود.
معرفی اعداد فیبوناچی
لئوناردو فیبوناچی ریاضیدانی بود که در سال 1170 پس از میلاد متولد شد. از کار او دنباله اعداد فیبوناچی و همچنین نسبت طلایی فیبوناچی معروف بدست آمده است. دنباله فیبوناچی مجموعه‌ای از اعداد است که عدد بعدی برابر مجموع دو عدد قبلی است. دنباله 0، 1، 1، 2، 3، 5، 8، 13، 21، 34، 55، 89، 144 و ... دنباله اعداد فیبوناچی است.
این دنباله بر اساس نرخ تولیدمثل تئوری دو خرگوش و رشد جمعیت بعدی در صورت ادامه تولیدمثل نسل‌های بعدی است. در نگاه اول، ممکن است تا حدودی گیج‌کننده به نظر برسد که بین یک ریاضیدان قرن دوازدهم، سرعت تولیدمثل خرگوش ها و پیش‌بینی جهت آینده بازارهای مالی با استفاده از تحلیل تکنیکال، ارتباط وجود دارد. بنابراین، چرا این سری از اعداد برای معامله گران مهم است؟
نسبت طلایی فیبوناچی
ایده اصلی روی نسبت بین اعداد در دنباله است. این مهم‌ترین بخش کار فیبوناچی در نظر گرفته می‌شود. هر چه از جملات اولیه دنباله دور می‌شویم، هر عددی در مجموعه، تقسیم بر عدد قبلی به ما 1.618 را می‌دهد. این عدد به نسبت طلایی فیبوناچی معروف است. نمونه‌های زیادی در طبیعت وجود دارد که به این نسبت (یا معکوس عدد، 0.618) پایبند هستند. به نظر می‌رسد که این نسبت نقش مهمی در اجزای سازنده همه چیز، در اطراف ما داشته است
به عنوان مثال، اگر تعداد زنبورهای ماده را بر زنبورهای نر موجود در کندو تقسیم کنید، 1.618 به عنوان پاسخ به دست می‌آید. برای آفتابگردان، هر دانه جدید 0.618 دور از دانه آخر است. اعداد فیبوناچی در مورد انسان‌ها نیز صدق می‌کند. نمونه‌های زیادی از این نسبت طلایی در رابطه با بدن ما وجود دارد: یک مثال نسبت طول ساعد شما به دست است، که 1.618 است.
مثال نسبت طلایی فیبوناچی
در بازارهای مالی، نسبت طلایی فیبوناچی دارای پایه ریاضی مشابه پدیده‌های طبیعی است که در بالا ذکر شد. وقتی معامله‌گران از نسبت طلایی در تحلیل تکنیکال خود استفاده می‌کنند، این نسبت معمولاً با سه درصد نسبت دیگر به کار برده می‌شود: 38.2% (اغلب به 38%)، 50% و 61.8% (معمولاً به 62% گرد می‌شود). با این اوصاف، معامله‌گران می‌توانند در مواقع لزوم از مضرب‌های بیشتری مانند: 23.6، 161.8 درصد و غیره استفاده کنند.
نسبت 38.2% با تقسیم یک عدد در سری بر دو عدد قبل‌تر از خودش بدست می‌آید. برای مثال 21 تقسیم بر 55 برابر با 0.382 است. نسبت 23.6% برابر تقسیم یک عدد در سری بر سه عدد قبل از خودش است. برای مثال، 8 تقسیم بر 34 برابر با 0.235 است.
سطوح اصلاح فیبوناچی
استدلال پیروان فیبوناچی این است: اگر موارد بسیاری از طبیعت و جهان از این نسبت‌های فیبوناچی تشکیل شده باشد، مطمئناً همین امر در مورد بازارها نیز صدق می‌کند. مثلاً فرض کنید قیمت یک سهم افزایش یافته است و مانند همه بازارها و سهم‌ها، قیمت در یک خط مستقیم حرکت نمی‌کند و شروع به ریزش می‌کند. معامله‌گران به نسبت‌های فیبوناچی نگاه می‌کنند تا بفهمند کجا ممکن است سقوط متوقف شود و بازار صعود قبلی خود را از سر بگیرد.
سطوح اصلاحی فیبوناچی اغلب نقاط برگشتی را با دقت شگفت انگیزی مشخص می‌کنند. سطوح اصلاحی ابزار قدرتمندی است که می‌تواند در تمام بازه‌های زمانی از جمله معاملات روزانه و سرمایه‌گذاری بلندمدت اعمال شود. اعداد فیبوناچی همچنین نقش مهمی در شناسایی و شمارش امواج الیوت، به عنوان یک ابزار تحلیل تکنیکال که برای شناسایی چرخه‌های بازار استفاده می‌شود، بازی می‌کنند. این ابزار را می‌توان در بسیاری از انوع دارایی‌های مختلف، مانند ارز، سهام، کالاها و شاخص ها استفاده کرد.
دنباله فیبوناچی چیست؟
نسبت طلایی 1.618 (عدد جادویی) به سه درصد تبدیل می شود: 23.6٪، 38.2٪ و 61.8٪. این سه درصد محبوب‌ترین نسبت‌های فیبوناچی هستند، اگرچه برخی از معامله گران به سطوح 50٪ و 76.4٪ نیز نگاه می کنند. 50٪ یک عدد فیبوناچی نیست، اما ثابت شده است که این نسبت به طور کلی در هنگام شناسایی اصلاح یک حرکت قیمت اولیه یا ثانویه پرکاربرد است. در حال حاضر، ما بر روی 50٪ و دو درصد فیبوناچی محبوب تر 38.2٪ و 61.8٪ تمرکز می کنیم.
حمایت و مقاومت فیبوناچی
سطوح فیبوناچی عمدتا برای شناسایی سطوح حمایت و مقاومت استفاده می‌شود. هنگامی که یک اوراق بهادار روند صعودی یا نزولی دارد، معمولا قبل از ادامه روند، اندکی عقب می‌نشیند. اغلب، به سطح فیبوناچی اصلاحی کلیدی مانند 38.2٪ یا 61.8٪ باز می‌گردد. این سطوح سیگنال‌هایی را برای معامله‌گران به منظور ورود به موقعیت‌های جدید در جهت روند اصلی ارائه می‌دهد.
مثال‌هایی از فیبوناچی
به عنوان نمونه در شکل زیر نمودار قیمت یک سهم را مشاهده می‌کنید که در یک موج صعودی دچار اصلاح شده است و تا خط حمایت 38.2 اصلاح داشته است و مجددا از این سطح حرکت رو به بالا انجام داده است. همانطور که مشاهده می‌کنید، نسبت 38.2 نقش حمایتی قوی داشته است و قیمت تا چهار بار لمس این سطح مجددا صعود داشته است.
در شکل زیر نیز یک حرکت صعودی انجام شده است و بعد از آن بازار وارد فاز اصلاحی شده است. همانطور که مشاهده می‌کنید قیمت در سه نقطه نشان داده شده به خوبی به سطوح فیبوناچی واکنش نشان داده است. لذا می‌توان نتیجه گرفت سطوح مربوط به نسبت‌های فیبوناچی خطوط حمایت و مقاومت معتبری دارند.
بهترین استراتژی های معاملاتی فیبوناچی
خطوط اصلاح فیبوناچی اغلب به عنوان بخشی از استراتژی‌های معاملاتی روند استفاده می‌شود. اگر اصلاحی در یک روند انجام می‌شود، می‌توانید از سطوح فیبوناچی برای قرار دادن معامله در جهت روند اصلی استفاده کنید. ایده این است که احتمال بیشتری وجود دارد که قیمت اوراق بهادار از سطح فیبوناچی در جهت روند اولیه بازگردد.
اگر معامله‌گر بخواهد اوراق بهادار خاصی بخرد اما روند صعودی اخیر را از دست داده باشد، سطوح فیبوناچی می‌تواند مفید باشد. در این شرایط می‌توانید منتظر عقب‌نشینی و اصلاح بازار باشید. با ترسیم نسبت های فیبوناچی مانند 61.8٪، 38.2٪ و 23.6٪ در نمودار، معامله گران سطوح اصلاحی احتمالی را شناسایی کرده و موقعیت‌های معاملاتی بالقوه را شناسایی می‌کنند.
سطوح فیبوناچی را می توان در بسیاری از استراتژی‌های معاملاتی مختلف استفاده کرد، مانند موارد زیر:
ترکیب خطوط اصلاح فیبوناچی با اندیکاتور MACD: این استراتژی به دنبال برخورد دو خط از اندیکاتور MACD است، در زمانی که قیمت اوراق بهادار به سطح مهم فیبوناچی می‌رسد. وقتی این اتفاق می‌افتد، می‌توان یک موقعیت معاملاتی را در جهت روند در نظر گرفت.
ترکیب سطوح فیبوناچی با اندیکاتور Stochastic: این اندیکاتور دو خطی می‌تواند به شناسایی سطوح خرید و فروش کمک فراوانی کند. هنگامی که قیمت به یک سطح مهم فیبوناچی می‌رسد، استراتژی به دنبال سیگنالهای کلیدی از اندیکاتور Stochastic است. این دو سیگنال با هم نشانگر فرصتی برای شروع یک معامله جدید است.
سطوح اصلاح فیبوناچی را می‌توان در چندین تایم فریم (بازه‌های زمانی) استفاده کرد، اما در تایم فریم‌های طولانی‌تر به عنوان دقیق‌ترین سطوح در نظر گرفته می‌شود. به عنوان مثال، اصلاح 38% در نمودار هفتگی، سطح حمایتی مهم‌تری نسبت به اصلاح 38% در نمودار پنج دقیقه‌ای است.
مانند تمام ابزارهای تحلیل تکنیکال، سطوح اصلاح فیبوناچی زمانی بیشتر مؤثر هستند که در یک استراتژی گسترده‌تر استفاده شوند. استفاده ترکیبی از چندین اندیکاتور فرصتی برای شناسایی دقیق‌تر روندهای بازار، افزایش پتانسیل سود را فراهم می‌کند. به عنوان یک قاعده کلی، هر چه فاکتورهای تاییدکننده بیشتر باشد، سیگنال معاملاتی قوی‌تر است.
برای استفاده از اندیکاتور فیبوناچی در بخش تحلیل تکنیکال سامانه معاملات آنلاین کارگزاری بانک مسکن ابتدا کافی است دکمه ابزار تکنیکال در منوی سمت راست را کلیک کنید. سپس نام نماد مورد نظر را در بخش نماد وارد کنید. از منوی سمت چپ، از بخش ابزارها، می‌توانید انواع ابزارهای فیبوناچی را مشاهده کرده و بر روی نمودار خود اجرا کنید.
در شکل زیر از ابزار فیبوناچی اصلاحی برای تعیین نقاط اصلاح نمودار قیمتی فولاد استفاده شده است:
همان طور که مشاهده می‌کنید نمودار قیمت سهم بر روی نسبت‌های فیبوناچی واکنش نشان داده است.
کلام آخر
در این مقاله راجع‌به فیبوناچی و نسبت‌های مهم آن در تعیین نقاط بازگشت مباحثی مطرح شد. به طور کلی فیبوناچی یک ابزار قوی برای تعیین سطوح حمایت و مقاومت می‌باشد. برای تدوین استراتژی با ابزار فیبوناچی بهتر است در ترکیب با سایر اندیکاتورها و در چند تایم فریم استفاده شود تا نتایج دقیق‌تری داشته باشد و معامله بر اساس آن دارای شانس موفقیت بیشتری باشد.
