الگوهای زیادی در تحلیل تکنیکال وجود دارد که آشنایی با آنها می‌تواند کمک زیادی به تحلیل و در نتیجه معاملات بهتری کند. هشت الگوی کلاسیک در بازار سرمایه شناسایی شده است که به دلیل استفاده زیاد از آنها از اعتبار بالایی برخوردار هستند. این الگوها در بازار سرمایه به راحتی قابل تشخیص هستند اما شناخت صحیح الگوها ضروری است. همچنین این الگوها در بازه‌های زمانی (دوره‌های زمانی) متفاوتی شکل می‌گیرند، اما بیشتر در زمان‌های روزانه کاربرد دارند.
دو نوع الگوی قیمت در تحلیل تکنیکال وجود دارد:
• الگوهای بازگشتی
• الگوهای ادامه‌دهنده
الگوهای ادامه‌دهنده در میان روند صعودی یا نزولی خود را نشان می‌دهند و با مشاهده چنین الگوهایی می‌توان به ادامه روند قبلی پی برد. به عنوان مثال قیمت یک سهم از 100 تومان به 200 تومان افزایش یافته است و پس از آن با یک سری نوسانات به صورت اصلاح قیمتی یا زمانی و با رعایت یک الگوی مستمر می‌توان متوجه شد که رشد سهم ادامه خواهد داشت و بعد از یک حرکت خنثی و نوسانی، حرکت صعودی خواهیم داشت.
ساختار الگوهای بازگشتی در انتهای روند صعودی یا نزولی شکل می‌گیرد و نشان می‌دهد که رشد قیمتی و یا نزول قیمت که در یک سهم اتفاق افتاده در نقطه‌ای به پایان رسیده و سپس روند تغییر می‌کند، اگر روند صعودی باشد تبدیل به یک روند نزولی می‌شود و اگر روند نزولی باشد به روند صعودی تبدیل می‌شود. به عنوان مثال همانطور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، ابتدا شاهد رشد یک سهم در قالب یک روند صعودی هستیم و با مشاهده الگوی بازگشتی متوجه می‌شویم که روند قبلی به احتمال زیاد به پایان می‌رسد.
الگوهای ادامه دهنده در تحلیل تکنیکال
1- الگوی مثلث
این الگو انواع مختلفی دارد، اما به طور کلی اگر بتوانیم دو خط را بین سقف‌ها و کف‌ها به صورت همگرا رسم کنیم تا مثلث شکل بگیرد، این الگو تشکیل شده است. این الگو می‌تواند بازگشتی یا ادامه دهنده باشد.
مثلث متقارن:
زمانی که شیب خطوط سقف و خطوط کف با یکدیگر در جهت عکس هم برابر باشند، مثلث متقارن تشکیل می‌شود. مثلث متقارن یکی از الگوهای ادامه‌دهنده است. ترسیم مثلث متقارن به 4 نقطه اتصال (2 نقطه سقف قیمت و 2 نقطه از کف قیمت) نیاز دارد. معمولا حرکت قیمت در داخل مثلث‌ها دارای حرکت 5 موجی است. اگر دارای 3 قله یا سقف یا کف باشد، حرکت قیمت در داخل یک مثلث متقارن، حرکت رنجی است که بازار برای ادامه روند فعلی این اصلاح زمانی و قیمتی را انجام می‌دهد. اگر هنگام ورود به مثلث متقارن روند قیمت صعودی باشد، روند بعدی مثلث صعودی خواهد بود و اگر روند اولیه نزولی باشد، پس از پایان مثلث نزولی خواهد بود.
معمولا زمانی که قیمت در داخل الگو قرار دارد، نشان دهنده یک حرکت نوسانی است. یعنی اگر قیمت از مثلث خارج شود قوی‌تر شده و به روند خود ادامه می دهد. برای سیگنال‌دهی از مثلث متقارن، بررسی رفتار قیمتی خط مقاومت و حمایت ضروری است.
هنگامی که خط حمایت شکسته می‌شود، انتظار یک حرکت نزولی را داشته باشید و زمانی که خط مقاومت شکسته می‌شود، انتظار یک روند صعودی بیشتر را داشته باشید.
مثلث صعودی (صعودی)
زمانی که قیمت بین یک خط مقاومت افقی و یک خط روند حمایتی صعودی قرار می‌گیرد، شاهد تشکیل یک مثلث افزایشی هستیم. به عبارت دیگر، بازار با خط مقاومت ایجاد شده تمایل زیادی به افزایش قیمت از محدوده فعلی ندارد، اما خریداران خط روند حمایتی صعودی را دنبال می‌کنند.
هنگامی که خط مقاومت در الگوی مثلث افزایشی شکسته می شود، حجم خرید به شدت افزایش می یابد و هدف قیمت برابر با فاصله بین خط مقاومت و خط حمایت به عنوان یک خط عمودی است. یعنی اگر این فاصله 100 تومان باشد، وقتی خط مقاومت را می‌شکند، بازار انتظار رشد قیمت 100 تومان را دارد.
مثلث کاهشی (نزولی)
در الگوی مثلث نزولی شیب هر دو خط حمایت و مقاومت نزولی است، اما شیب خط مقاومت نزول بیشتری را نشان می‌دهد. وقتی قیمت داخل این مثلث قرار دارد، روندی خنثی و متمایل به نزولی دارد. هنگامی که قیمت از سطح حمایت یا مقاومت با حجم معاملات زیاد عبور کند و شکست معتبر باشد، قیمت ادامه روند قبلی را که قبل از ورود به ناحیه مثلث داشته طی می‌کند.
2- الگوی مستطیلی
الگوی مستطیلی را می‌توان نوعی پرچم در نظر گرفت. اما باید بین آنها تفاوت قائل شویم، زیرا از نظر کارایی بسیار متفاوت هستند. به طور کلی، این الگو نیز ادامه‌دهنده است و یک حرکت خنثی بین حرکات اصلی یک روند قدرتمند است. وقتی یک روند معین قابل توجه است، اگر یک الگوی مستطیلی در نمودار دیده شود، می‌توان بر اساس آن تصمیم گرفت. اما مانند الگوی پرچم، در زمان‌های دیگر که جهت بازار مشخص نیست، اعمال نمی‌شود. از طرفی مستطیل شباهت زیادی به نقوش سقف و کف چند ضلعی دارد. زیرا در تمام این اشکال نمودار، قیمت پس از حرکت در یک جهت خاص، برای مدتی بین حمایت و مقاومت افقی در نوسان است. شناسایی دقیق این الگوها با جهت و شرایط شکست قیمت امکان‌پذیر است. محدوده نوسان مکانی است که خریداران و فروشندگان با یکدیگر رقابت می‌کنند که نتیجه آن مسیر آینده بازار را تعیین می‌کند. مانند الگوی پرچم، شکست سقف مستطیلی پس از یک روند صعودی یک سیگنال صعودی است و شکست کف الگو نشان‌دهنده ادامه روند نزولی است.
3- الگوی پرچم
این الگو یکی از الگوهای ادامه‌دهنده در تحلیل تکنیکال است، یعنی سهم در مدار صعود وارد الگوی پرچم شده و سپس با هدف قیمتی مشخص به حرکت خود ادامه می‌دهد. الگوی مشابهی از پرچم‌ها در روند نزولی وجود دارد.
این الگو گاهی اوقات روند یک سهم را تغییر می‌دهد! هنگامی که سهم وارد الگو می‌شود روند را تغییر می‌دهد و و در جهت برعکس از الگو خارج می‌شود. در تصویر زیر نمونه اصلی یک پرچم را مشاهده می‌کنید:
نکات و اهداف قیمت:
الگوی پرچم از یک پرچم و یک دسته تشکیل شده است
در صورت شکست در ادامه فرآیند، به صورت یک الگوی دهنده و در غیر این صورت الگوی بازگشتی عمل می‌کند.
هدف قیمت اول به اندازه یک میله پرچم است و هدف قیمت دوم به شکل یک کانال است
طول پرچم نباید از 50 درصد میله پرچم ایده آل بیشتر شود.
این الگو بیشتر در رالی‌ها (صعود یا فرود متوالی) دیده می‌شود.
سه حالت کلی الگوهای بازگشتی در تحلیل تکنیکال
الگوی سر و شانه
این الگو یکی از الگوهای بازگشتی کلاسیک محسوب می‌شود، زمانی که نمادی در مسیر صعودی قرار می‌گیرد، در صورت تشکیل این الگو، تغییر جهت داده و به سمت پایین حرکت می‌کند. در حالت صعودی، برعکس است، سهام در روند نزولی قرار می‌گیرد و سپس الگوی سر و شانه شکل می‌گیرد و روند نزولی معکوس می‌شود و به سمت بالا باز می‌گردد. برای شکل‌گیری این مدل شرایطی وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌شود.
اجزای الگوی شانه:
- سر (بالاترین قله را در الگو دارد.)
- شانه‌ها (دو شانه‌ای که ممکن است در حالت ایده‌آل هم اندازه باشند و می توانند صاف یا غیر صاف باشند.)
- خط گردن (خطی که دو نقطه حاصل از به هم پیوستن سر و شانه را به هم می‌پیوندد و معیار ما برای تشخیص دقیق الگو است.)
حالا بیایید به الگو نگاه کنیم، این الگو در حالت ایده آل به صورت زیر است:
گاهی اوقات ممکن است به دلایلی مانند حمایت‌های مالی قبلی و سایر حمایت‌ها یا مقاومت‌ها، هدف قیمتی شما برآورده نشود.
این الگو زمانی که بتواند با حجم معاملات یا شکاف معاملاتی بالا یا با الگوی شمعی ماروبوزو از خط گردن عبور کند و بتواند برای سه روز معاملاتی بالای آن معامله کند، شکست خط گردن محسوب می‌شود.
الگوی کف یا سقف دوقلو
این الگو همانند الگوی سر و شانه یک الگوی بازگشتی است. برای شناسایی این الگو کافی است الگویی مانند شکل زیر در نمودارهای خود پیدا کنید:
همانطور که می‌بینید، در صورت وجود یک روند صعودی و ایجاد چنین الگویی، اگر سهم از قله دوم قیمت شروع به پایین آمدن کند و خط حمایت را با قدرت بشکند یک تغییر روند رخ داده است و انتظار می‌رود به اندازه طول بین قله و دره الگو، قیمت پایین بیاید. در حالت صعودی نیز درست برعکس این فرایند صادق است.
الگوی کف یا سقف سه قلو
این الگو مانند الگوی سقف دوقلو، الگوی بازگشتی است و فقط به جای دوقلو شدن، سه تایی می‌شود، به عبارتی به جای «دو سقف» به «سه سقف» تبدیل می‌شود. این الگو برای حالت مقابل یعنی کف سه قلو نیز صادق است.
کلام آخر
در این مقاله الگوهای قیمتی کلاسیک در تحلیل تکنیکال بررسی شد. این الگوها دو نوع ادامه دهنده و بازگشتی دارند و تشخیص نوع آن بستگی به نحوه رفتار قیمت با خطوط هندسی الگوها دارد. تشخیص درس الگوها می‌تواند بسیار مفید باشد و معاملات پرسودی را رغم بزند، اما نکته مهم انجام تمرین زیاد و البته ترکیب این الگوها با سایر ابزارهای تکنیکال به خصوص اندیکاتورها و مباحث واگرایی است.
